Tools 4 Moods
Informatie voor muzikanten bij Moods
De Theorie achter moods
Muziek kun je verdelen in vier gebieden. De vier afbeeldingen die horen bij vier verschillende Moods, zijn geplaatst in een assenstelsel met op de x-as rustig-druk, en op de y-as zwaar-licht:
Tekeningen Els ter Horst
Improviseren terwijl je zelf bepaalt wanneer de orkestband die jouw begeleidt wijzigt van stemming? Dat kan met het MoodsCarpet.
Praktische uitwerking van Moods
Zie hieronder bij 1.1 links naar scratchprogramma’s met moods. Hier lees je hoe je die programma’s bedient en bewerkt (Scratch).
Let op!
Op deze pagina gebruiken we muzikale termen/jargon. Deze informatie is vooral bedoeld voor lezers met kennis van de muzikale vaktaal.
Informatie voor muzikanten
Als muzikant benader je muziek op verschillende manieren. B.v. door analytisch te luisteren, door als componist een stuk te maken, door als arrangeur een bestaand stuk te bewerken en als improvisator, of als vormgever. Deze pagina behandelt zowel hoe je jezelf kunt bekwamen in het improviseren terwijl je meespeelt met Moods als hoe je als arrangeur componist geluidsbestanden maakt. Als je meer wilt hoe je een Scratchprogramma inricht met je eigen geluidsbestanden en hoe je dat programma vormgeeft, klik dan op deze link Scratch
Geluidsbestanden maken en improviseren op moods
Bekijk hier de mogelijkheden om je te bekwamen in het spelen van akkoordenschema’s, in het soleren en maak kennis met verschillende ‘Moods’ en in het wisselen daartussen. Hoe flexibeler je hierbij bent, hoe makkelijker je met anderen kunt samenspelen. De volgende stap is dan om zelf geluidsbestanden met moods te maken en up te loaden naar een Scratch-programma.
Inhoud
- Muzikale middelen
1.1 Toonsoort
1.2 Toonladder
1.3 Akkoordenschema
1.4 Bladmuziek
1.5 Muziekstijlen
1.6 Maatsoort
1.7 Tempo
1.8 Ritme
1.9 Rollen combineren
1.10 Rollen wisselen - Aanwijzingen geven tijdens een improvisatie
2.1 Moods
2.2 Gebaren - Meespelen met reeks moods/Stemmingswisselingen
3.1 Eenhoorn
3.2 Uil
3.3 Hondje
3.4 Specht - Meespelen met reeks moods
4.1 Warming-up
4.2 Cooling-down
4.3 Willekeurige reeks moods - Moods geluidsbestanden maken en publiceren in Scratch-programma
5.1 Eenhoorn
5.2 Uil
5.3 Hondje
5.4 Specht
5.5 Metronoom
5.6 Exporteren geluidsbestanden - Scratch-programma verbinden met MoodsCarpet
- Toepassingen moods in onderwijs
1 Muzikale middelen
Nu volgt een een bespreking van de moods vanuit verschillende muzikale middelen zoals: Toonsoort, toonladder, akkoordenschema, bladmuziek, muziekstijlen, maatsoort, tempo en ritme.
1.1 Toonsoort
Als muzikant heb je doorgaans in bepaalde toonsoorten vaker gespeeld dan in ander. Bij dit onderwerp verruim je die ervaring door te spelen in verschillende toonsoorten.
Met het Blues project heb je de beschikking over 48 composities, vier in elke toonsoort (Blues Project). Deze aanpak met 48 blues composities is gemaakt naar analogie van Bach -Wohltemperierte klavier. Er zijn twaalf toonsoorten: C, C#, D, Eb, E, F, F#, G, Ab, A, Bb, B. Van elke toonsoort maakte Bach in het Wohltemperierte klavier vier versies.
Van deze 48 nummers zijn er inmiddels 20 voorzien van Moods. Nu volgt een overzicht van nummers met Moods met daarbij een link naar bijbehorend Scratchprogramma
| Toon- soort |
Blues of JazzBlues | tempo | Maat-soort | Link naar pagina bluesproject waar je deze nummers in een tabel ziet staan. |
| C | Blues | ¼=132 | 3/4 | 01 Burlen |
| Blues | 1/8=100 | 6/8 | 13 House in new Orleans | |
| JazzBlues | ¼=122 | 4/4 | 25 Jealous | |
| JazzBlues | ¼=140 | 2/4 | 37 Moldau | |
| Db/C# | JazzBlues | ¼=132 | 4/4 | 26 Give me that old time religion |
| JazzBlues | 1/8=156 | 12/8 | 38 Beethoven | |
| D | JazzBlues | ¼=155 | 4/4 | 27 Vivaldi |
| Eb/D# | Blues | ¼=194 | 4/4 | 16 By the waters of Babylon |
| E | Blues | ¼=138 | 4/4 | 05 Ponyland |
| JazzBlues | ¼=55 | 3/4 | 41 Satie | |
| F | JazzBlues | ¼=120 | 4/4 | 30 Blueberry Hill |
| JazzBlues | ¼=176 | 4/4 | 42 Schubert | |
| Fis/Gb | – | |||
| G | JazzBlues | ¼=122 | 4/4 | 44 Debussy |
| Ab/G# | Blues | ¼=66 | 4/4 | 21 Black Orpheus |
| JazzBlues | ¼=80 | 3/4 | 45 Chopin | |
| A | Blues | ¼=160 | 4/4 | 10 Nobody knows the trouble I’ve seen |
| JazzBlues | ¼=72 | 4/4 | 34 Bach | |
| Bb/A# | JazzBlues | 1/8=200 | 5/8 | 47 Simeon ten Holt |
| B | Blues | ¼=144 | 4/4 | 24 Summertime |
| JazzBlues | 1/8=200 | 6/8 | 36 Can’t help falling in love | |
| JazzBlues | 1/8=130 | 9/8 | 48 Cezar Frank |
1.2 Toonladder
Als je improviseert heb je doorgaans een voorkeur voor een mineur of een majeur toonladder. Als je meespeelt met de scratch-programma’s met Moods, kun je improviseren op mineur of majeur Blues Toonladders
Bij het Blues Project zijn de melodieën van de helft van de bluescomposities gebaseerd op een majeur bluestoonladder: 1 – 12 en 25 – 36.
De andere helft is gebaseerd op een mineur bluestoonladder: 13 – 24 en 37 – 48.
1.3 Akkoordenschema
Bij vrijwel alle muziek is er sprake van een akkoordenschema. Veel populaire nummers hebben een opeenvolging van vier akkoorden die zich steeds herhaalt.
Bij het blues project zijn twee soorten blues schema’s toegepast. Alle blues schema’s hebben op deze site een lengte van 12 maten. Je kunt kiezen uit een eenvoudig bluesschema’s, of je kunt kiezen voor een gecompliceerder JazzBlues akkoordenschema (zie Blues Project).
De eerste helft van alle composities van het Blues Project is gebaseerd op een eenvoudig blues akkoordenschema: 1 – 24
De tweede helft van het Blues Project is gebaseerd op een complexer JazzBlues akkoordenschema: 25 – 48.
1.4 Bladmuziek
Wil je je bekwamen in het spelen van bladmuziek? Bij elke compositie van het Blues Project is bladmuziek toegevoegd. Klik bij deze pagina Bluesproject op één van de 48 composities. Bij de pagina die dan opent zie je rechts onder de video een link naar de bijbehorende bladmuziek. Als je de link naar de pdf met bladmuziek opent, zie je links bovenaan vermeld op welk muziekstuk deze blues is gebaseerd.
Een uitvoering van deze bladmuziek op piano is te zien in een video linksboven bij elke pagina van het Bluesproject
Elke video heeft een ABAB structuur. Rechts van de video staat aangegeven hoe in de bladmuziek deze structuur terugkomt.
Bovenaan de pagina staat een link naar een video van de originele opname van het stuk waar de blues op is gebaseerd. Rechts van deze video staat het verband tussen het origineel en de bewerking op deze site.
1.5 Muziekstijlen.
Elke stijl heeft muzikale kenmerken. Bij het Blues Project zijn de 48 composities gebaseerd op verschillende stijlen. Iets van die stijl, of van de melodie van het oorspronkelijke stuk is terug te vinden in de nieuwe blues compositie. Informatie over de stijl tref je bij het Blues project aan bij de bladmuziek. Klik op een bluescompositie. Als je de pdf met bladmuziek opent, vind je de stijl waarop deze blues is gebaseerd links bovenaan de pagina.
1.6 Maatsoort
Meestal heb je een favoriete maatsoort waar je graag in speelt. Bij de selectie van nummers voor het Blues Project verschillende maatsoorten toegepast. Met het bluesproject doe je ervaring op met het spelen in deze maatsoorten: 3/4, 4/4, 5/4. 6/8, 7/8 en 9/8.
Bij een vierkwartmaat kun je elke tel accentueren, of om de tel een accent geven
Alle tellen accentueren: 1,2,3,4
Om de tel accentueren 1, 2, 3, 4 (deze vorm van uitvoeren noemt met alla breve)
Nu volgt een lijst met maatsoorten met rechts vermeld welke nummers deze maatsoort gebruiken.
Nu volgt een een bespreking van de moods vanuit verschillende muzikale middelen zoals: Toonsoort, toonladder, akkoordenschema, bladmuziek, muziekstijlen, maatsoort, tempo en ritme.
- 3/4
- 4.4
- 5/4
- 6/8
- 7/8
- 9/8
- 12/8
- 01, 22, 31, 41, 45.
- 02, ,03, 04, 05,06,07, 08, 09, 10, 11, 12,
14,15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 32, 33, 34, 35, 37, 39, 42, 44, - 47
- 13, 23, 36, 40, 43,
- 46
- 48
- 38,
1.7 Tempo
Als je meespeelt ‘Moods’ of als je ernaar luistert, kan dat je stemming beïnvloeden. Zelf kun je vrij simpel de energie van een nummer verlagen door het tempo te verlagen. Daarmee zorg je voor ontspanning. Bij elk nummer van het Bluesproject zie je linksonder een afbeelding van een speeldoosje. De muziek die dan afspeelt maakt gebruik van de oorspronkelijke melodie van het origineel waarop de blues is gebaseerd. Het origineel is te beluisteren links bovenaan op elke pagina van het bluesproject.
Bij kijk ook de pagina Sleep Tight met muziekjes waarmee je kleine kinderen helpt om in slaap te komen. Op de Sleep Tight pagina zie je links de mood van de eenhoorn, en rechts een uitvoering met harp en klokkenspel waarbij het tempo vertraagt voortdurend.
Kijk of je zelf ook in staat bent jouw muziek geleidelijk te vertragen of te versnellen! De term hiervoor die men in de muziek gebruikt komt uit het Italiaans en is ‘Ritenuto’.
Lijst met nummers waaraan moods zijn toegevoegd in oplopend tempo:
| nummer horen tabel bij bluesproject | maatsoort | Kwart/achtste | tempo |
| 41 | 3/4 | kwart | 55 |
| 21 | 4/4 | kwart | 60 |
| 34 | 4/4 | kwart | 76 |
| 45 | 3/4 | kwart | 80 |
| 13 | 6/8 | achtste | 100 |
| 30 | 4/4 | kwart | 120 |
| 25 | 4/4 | kwart | 122 |
| 44 | 4/4 | kwart | 122 |
| 48 | 9/8 | achtste | 130 |
| 01 | 3/4 | kwart | 132 |
| 26 | 4/4 | kwart | 132 |
| 05 | 4/4 | kwart | 138 |
| 37 | 2/4 | kwart | 140 |
| 24 | 4/4 | kwart | 144 |
| 38 | 12/8 | achtste | 150 |
| 27 | 4/4 | kwart | 155 |
| 10 | 4/4 | kwart | 160 |
| 42 | 4/4 | kwart | 176 |
| 16 | 4/4 | kwart | 194 |
| 36 | 6/8 | achtste | 200 |
| 47 | 5/8 | achtste | 200 |
1.8 Ritme
Gebruik de app In Tempo om te leren ritmes in de maat van blad te spelen, ritmes te improviseren of te componeren. Deze app heeft alleen de mogelijkheid te oefenen met een 3/4 of een 4/4 maat.
1.9 Rollen combineren
Improvisaties van de Conductors Band vinden plaats in een kring. In de onderstaande afbeelding heeft improviseren een centrale rol. Als je met meerdere muzikanten tegelijk improviseert, combineer je verschillende rollen zoals die van componist, uitvoerder en luisteraar.
Overzicht mogelijke rollen bij muziek – Conductors Band
1.10 Rollen wisselen
De rol van dirigent is doorgaans weggelegd voor één persoon. De Conductors Band doorbreekt dit patroon. Alle deelnemers aan een improvisatie zitten in een cirkel en hebben een instrument. Ze hebben op elk moment steeds twee keuzes. Of ze spelen mee, of ze geven een aanwijzingen in het midden van de cirkel . Nu volgt uitleg over twee manieren van aanwijzingen geven.
2 Aanwijzingen geven tijdens een improvisatie
In de kring zijn twee plaatsen bestemd voor het geven van aanwijzingen. Op beide plaatsen heb je drie mogelijkheden:
2.1 MoodsTapijt
In de cirkel geef je aanwijzingen met moods door op afbeeldingen te gaan staan. Zie MoodsCarpet
Muzikanten laten zien dat je de stemming/moods van een improvisatie kunt beïnvloeden door een afbeeldingen te gaan van het MoodsCarpet. Nieuwe deelnemers nemen dit over van de muzikanten. Naar wens kunnen de deelnemers door op een afbeelding te gaan staan de stemming van de muziek zelf beïnvloeden. Tijdens het demonstreren van de moods vermijden de muzikanten verbale aanwijzingen (taalonafhankelijk/inclusief).
Elke deelnemer bepaalt wanneer hij of zij opstaat en dan een een aanwijzing geeft met moods.
3 Meespelen met Moods/Stemmingswisselingen
Als je een van de geluidsbestanden met een Mood afspeelt, kun je daarbij melodisch improviseren. Dat is eenvoudiger dan wanneer je je zelf begeleid met akkoorden. Dit is een reden waarom je improvisatie goed kunt leren met Moods. Elke Mood kun je gebruiken om op een andere bijpassende manier te improviseren.
Er zijn verschillende manieren waarop je kunt meespelen:
- Percussie: Volg daarvoor de aanwijzingen bij de afzonderlijke Moods hieronder die staan beschreven op de afbeeldingen.
- Melodie: Bij de bladmuziek bovenaan elk nummer van het Bluesproject vindt je een melodie. Die kun je bij alle 4 de Moods spelen.
- Improviseren in verschillende toonladders. Hierboven staan een aantal toonladders vermeld die je kunt gebruiken tijdens het improviseren.
- Akkoorden. Als je in het Bluesproject de bladmuziek opent, zie je in het midden het gebruikte akkoordenschema. Ook zie je het akkoordenschema als je de pdf met bladmuziek opent.
De manier waarop je speelt verschilt per mood. Kijk hieronder bij de vier verschillende moods voor aanwijzingen over hoe daarbij kunt improvisateren, hoe je een melodie speelt of akkoorden aanpast aan de verschillende moods.
‘Moods’ kun je verbinden aan elk muziekstuk. Iedereen heeft een voorkeur voor een bepaalde ‘Mood’, zoals een auto zonder gas te geven stationair draait, zo heeft iedereen een neutrale mood. Als je in staat bent alle moods te gebruiken en je je overal in thuis voelt, ben je als muzikant flexibel en in staat met iedereen samen te spelen.
Op de pagina blues 4 moods staan links naar pagina’s waarbij je mee kunt spelen met moodsarrangementen die zijn gemaakt bij bluescomposities. Elke compositie is voorzien van vier verschillende moods en met combinaties van moods.
Muziek raakt je op een emotioneel niveau. Speciaal voor deze site zijn er een aantal nummers op vier verschillende manieren bewerkt tot een geluidsbestand. Tussen deze geluidsbestanden kun je wisselen zodat je in een andere mood komt. Je kunt zelf de ‘Mood’, de emotionele werking van dit nummer, tijdens het afspelen van muziek aanpassen. Deze vier geluidsbestanden zijn samengevoegd in een Scratchprogramma. Zie hierboven bij 1.1 de lijst met links naar deze Scratch-Programma’s.
- Uitleg over dit type programma bij Scratch.
- Voorbeelden van nummers die voorzien zijn van geluidsbestanden met Moods: Zie 4 moods blues
Nu volgt een beschrijving hoe je een ‘Mood’ zelf muzikaal kunt vormgeven als je meespeelt met of zonder een geluidsbestand improviseert.
3.1 Eenhoorn
Linksboven : Licht+Rustig – Toverachtig, fantasierijk, de eenhoorn is een dier uit de fantasie.
Zonder voorkennis meespelen de moods op percussie: |
Met kennis van muziek meespelen met moods:
|
3.2 Uil
Linksonder: Rustig+Zwaar – De Uil denkt na met ogen open of met ogen dicht.
Zonder voorkennis meespelen de moods op percussie: |
Met kennis van muziek meespelen met moods:
|
3.3 Hondje
Rechtsboven: Licht+Druk – Dit hondje is blij en springerig, onbezorgd.
Zonder voorkennis meespelen de moods op percussie: |
Met kennis van muziek meespelen met moods:
|
3.4 Specht
Rechtsonder: Zwaar+Druk – De specht maakt veel geluid.
Zonder voorkennis meespelen de moods op percussie: |
Met kennis van muziek meespelen met moods:
|
4 Meespelen met reeks moods
Verschillende reeksen moods hebben verschillende uitwerkingen. Bij toenemende energie werkt dit als een warming-up. Bij afnemende energie werkt dit als een cool-down. De optie waarbij je in willekeurige volgorde moods hoort stel jouw flexibiliteit als muzikant op de proef. Bekijk voor instructie over het gebruik van de Scratch-programma’s deze link: Scratch
4.1 Warming-up
de ‘Moods’ in een Warming-up reeks zijn geplaatst in een volgorde van toenemende energie. Daarom heeft het deze reeks een vitaliserende uitwerking die is te vergelijken met een Warming-up. Als je als muzikant meespeelt, begin je zeer zacht, dan speel je steeds luider om weer te eindigen met zeer zacht. Je kunt dit uitproberen. Kies dan een Scratchprogramma bij punt 1.1 hierboven.
4.2 Cool-down
de ‘Moods’ in een Cool-down reeks zijn geplaatst in een volgorde van afnemende energie. Daarom heeft het deze reeks een ontspannende uitwerking: Cool-down. Als je als muzikant meespeelt, begin je zeer luid en eindig je zeer zacht. Je kunt dit uitproberen. Kies dan een Scratchprogramma bij punt 1.1 hierboven.
4.3 Willekeurige reeks moods
Als je improviseert bij deze optie van een Scratchprogramma, Wissel je de genoemde muzikale middelen zoals toonsoorten volume, register voortdurend af. De kunst is om op een steeds met een aangepast volume te spelen. Doe je dat niet, dan hoor je de muziek niet of hoort anderen je niet!
5 Moods geluidsbestanden maken en publiceren in Scratch-programma
De Scratch-programma’s in deze site maken gebruik van wav geluidsbestanden om muziek af te spelen. Deze files zijn gemaakt met het muziekprogramma Studio One. Andere voorbeelden van muziekprogramma’s waarmee je dit soort Mood-geluidsbestanden kunt maken zijn Cubase, Logic, Ableton, Garageband etc. Als jouw programma geen wav maakt, kun je op internet conversieprogramma’s downloaden b.v. van mp3 naar wav.
Als je zelf deze geluidsbestanden maakt ben je aan het componeren en arrangeren. Je bent producer. Met deze link kun je jouw geluidsbestanden op internet publiceren via Scratch
Een andere mogelijkheid is dat je de files opstuurt naar info@rapucation.eu (De Conductors Band is een initiatief van de Stichting Rapucation).
De Conductors Band verzorgt dan het plaatsen van de files in een nieuw Scratch-programma
Nu volgen per Mood algemene aanwijzingen voor instrumentatie en voor de manieren van inspelen via midi.
Tekeningen Els ter Horst
5.1 Eenhoorn
Instrumentatie: harp + klokkenspel (of iets anders dat vriendelijk en onschuldig klinkt en fantasierijk)
Manier van spelen: gebruik weinig tonen – alla breve b.v. 1,2,3,4 (om de tel een accent). Gebruik geen lage tonen. Speel zeer zacht(pp).
5.2 Uil
Instrumentatie: Cello + contrabas pizzicato + hoorn (of iets anders dat bedachtzaam en serieus klinkt)
Manier van spelen: Speel weinig tonen en gebruik alla breve b.v. 1,2,3,4 (om de tel een accent). Gebruik lage tonen. Speel zacht (p).
5.3 Hondje
Instrumentatie: Piano + Pizzicato Bas + synthesizer (of iets anders dat blij en vlot klinkt).
Manier van spelen: Speel veel tonen en geef elke tel een accent b.v. 1,2,3,4. Gebruik lage tonen. Speel sterk (f)
5.4 Specht
Instrumentatie: Piano + Elektrische bas + rauwe synthesizer + drums (of iets anders dat energiek klinkt).
Manier van spelen: Speel veel tonen (elke tel een accent b.v. 1,2,3,4) en speel virtuoos. Bij deze ‘mood’ gebruik je wel lage tonen. Speel zeer sterk (ff).
5.5 Metronoom
Instrumentatie: Allen een beat, geen melodieinstrumenten.
5.6 Exporteren geluidsbestanden
Voordat je exporteert ‘Normalize’ je de file. Alle vijf de files hebben dan ongeveer hetzelfde volume. In het Scratch-programma waarin je de files plaatst, is ingesteld dat de eenhoorn zacht klinkt, de uil iets harder, het hondje weer iets harder en de specht klinkt daar op maximaal niveau.
6 Scratch-programma verbinden met MoodsCarpet
MoodsCarpet – Conductors Band
Bandleden van de Conductors Band bepalen tijdens een improvisatie of het MoodsCarpet wel of niet verbonden is met een Scratch-programma. Als die verbinding tussen het MoodsCarpet en een computer door een van de muzikanten is gelegd, hoor je als je op een afbeelding staat direct het bijbehorende geluidsbestand omdat onder elke afbeelding zich een schakelaar bevindt die dit geluidsbestand laat afspelen. Als je op een MoodsCarpet op een afbeelding staat en daardoor de onderliggende schakelaar indrukt, gaat er een signaal via de hardware van MakeyMakey naar een Scratch-programma waar vier MoodsGeluidsbestanden tegelijkertijd afspelen. Het Scratch-programma reageert dan op de signalen van de schakelaars onder het MoodsCarpet door alleen de Mood/stemming te laten horen waar op dat moment iemand op staat. Voorbeelden van Scratchprogramma’s zijn beschikbaar: 25 op blues gebaseerde en één hiphop composities zijn elk voorzien elk vier MoodsGeluidsbestanden). Zie 4 Moods – Conductors Band
7 Toepassingen moods in onderwijs
De theorie van Moods is ook in het onderwijs toepasbaar door docenten en kan dan een bijdrage leveren aan hun klassenmanagement. De theorie van Moods heeft in die setting een psychologisch aspect.
https://www.vriendelijkordehouden.nl/cursus-vriendelijk-orde-houden-in-de-klas/orde-maken/energieregulatie/
